وازلین (vaseline) چیست؟ + معایب و مزایای آن

وازلین یکی از محصولات لازمی است که در هر خانه‌ای، از قدیم تا به امروز وجود داشته است. این محصول موارد استفاده متعدد و طرفداران زیادی دارد که باعث‌شده از اولین دفعه‌ای که تولید شد تا زمان حال به شکل اولیه خود باقی مانده و هنوز هم محصولی پر مخاطب باشد. در مورد معایب و مزایای خرید وازلین اصل احتمالا مطالب پراکنده‌ای را شنیده‌ایم و کاربردها و فواید زیادش ما را متعجب کرده است. اما در این مطلب از مجله زیبایی سوراو، می‌خواهیم یکبار برای همیشه تمامی دانسته‌ها و ندانسته‌ها را درباره این محصول دوست داشتنی چند نسل اخیر، جمع بندی کنیم. پس با سوراو همراه شوید تا نسبت به هر آنچه که لازم است درباره وازلین بدانید، اطلاعات جامع و کاملی را به دست آورید.

وازلین چیست؟

وازلین که با نام ژله نفتی یا Petroleum jelly هم شناخته می‌شود، یک ژل خمیری و نیمه جامد است که توسط شیمیدانان از فراورده‌های نفتی استخراج می‌شود. حدود 150 سال است که این محصول در خانه‌های اکثر مردم جهان به عنوان یک محصول مفید با کاربردهای مختلف پیدا می‌شود. ژله نفتی عمدتا بی رنگ یا در صورتی که خیلی تقطیر و خالص سازی نشده باشد، دارای رنگ زرد بسیار کمرنگ است. اما در صورت خالص بودن، ماده‌ای شفاف و بدون طعم و بو خواهد بود.

وازلین توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) به عنوان یک محصول دارویی و درمانی بدون نسخه (OTC) به رسمیت شناخته‌شده است. بدین معنا که می‌توان از آن برای مصارف خارجی و به عنوان محافظ پوست بدون نیاز به تجویز پزشک استفاده نمود. به همین دلیل به طور گسترده‌ای مردم کشورهای مختلف در دنیا از آن به عنوان یک محصول خوب در مراقبت از پوستشان و برطرف کردن خشکی پوست یا جزئی از یک محصول آرایشی استفاده می‌کنند.

اولین وازلین چطور ساخته شد؟

تاریخچه کشف و تولید اولین وازلین به سال 1859 برمی‌گردد. زمانی که فردی به نام رابرت چسبرو (Robert Chesebrough) به تیتوسویل (Titusville) در پنسیلوانیای ایالات متحده آمریکا رفت تا ببیند چه مواد جدیدی دارای پتانسیل تجاری هستند.

در آن‌جا فهمید که کارگران سکوهای نفتی، از ماده‌ای پارافین مانند که روی تجهیزات و لباس‌هایشان تشکیل می‌شود، به دلیل اینکه باعث سوء عملکردشان می‌شد، بدشان می‌آید. اما از این ماده برای پوشاندن بریدگی و سوختگی دست‌هایشان استفاده می‌کردند، چون معتقد بودند که باعث تسریع در بهبودی پوستشان می‌شود!

چسبرو این مواد مومی تصفیه نشده را به آزمایشگاه خود برد، سپس آن‌ها را تصفیه و موارد استفاده ممکن از آن را بررسی کرد. در نهایت فهمید که با تقطیر و خالص‌سازی این محصول نفتی می‌تواند ژلی به رنگ روشن و به مراتب سبک‌تر و رقیق‌تر از مواد مومی تولید کند. بنابراین فرایند ساخت ژله نفتی یا وازلین کنونی را در سال 1872 به ثبت رسمی رساند.

اولین کارخانه تولید این ماده همان روزها در سال 1870 و با نام امروزی Vaseline افتتاح شده بود. چسبرو برای تبلیغ و عرضه محصول تولید شده در نیویورک، از طریق سوزاندن پوستش با اسید یا شعله و سپس استفاده از محصولش روی روی جراحات وارد عمل شد. او ادعا می‌کرد که محصول معجزه‌آسایی تولید کرده که می‌تواند این جراحات و زخم‌ها را بهبود ببخشد و می‌توانست ادعای خود را به خوبی ثابت کند.

طولی نکشید که وازلین در بین مردم آمریکا و سپس کشورهای دیگر به عنوان یک معجزه درمانی برای پوشاندن زخم‌، برطرف کردن خشکی پوست یا اگزما و حتی جلوگیری از چین و چروک شناخته شد. اگر چه این محصول نمی‌توانست هر بیماری پوستی را برطرف کند، اما یک گزینه‌ی عالی برای مراقبت از پوست، رفع مشکلات رایج مردم و صد البته مقرون به صرفه بود. وازلین‌ امروزی نسبت به زمان کشفش تغییر چندانی نداشته است.

فواید و مزایای استفاده از وازلین چیست؟

از اولین روزهای تولید وازلین مردم کم کم متوجه شدند که می‌تواند در موارد مختلفی و به منظور حل مشکلات متفاوت مورد استفاده قرار بگیرد. این محصول پرکاربرد مزایای زیادی داشت که باعث شد در طول این همه سال بدون تغییر قابل توجهی در کیفیت و فرمولش، بیشتر از قبل طرفدار داشته باشد. در زیر به چند نمونه از مهم‌ترین فواید و موارد استفاده‌ی آن اشاره می‌کنیم:

1- مرطوب کننده‌ی عالی

وقتی وازلین را روی پوست پخش می‌کنیم، جذب پوست نشده و به صورت لایه‌ای محافظ و ضد آب پوست را می‌پوشاند. بنابراین یک سد محافظ عالی را روی پوست ایجاد می‌کند که از خشکی و خروج رطوبت از پوست جلوگیری می‌کند. این مساله به خصوص برای افراید که ذاتا پوست خشکی دارند یا در هوای سرد و خشک پاییز و زمستان دچار خشکی آزار دهنده پوست می‌شوند، اهمیت دارد.

اگر چه این ماده پوست را آبرسانی و رطوبت‌رسانی نمی‌کند، اما با جلوگیری از هدر رفتن رطوبت طبیعی پوست، به خوبی از دهیدراته شدن آن جلوگیری می‌کند. کافی است در هنگام استراحت یا قبل از بیرون رفتن از خانه و قرارگرفتن در معرض بادهای سرد و خشک، مقداری از این محصول را روی پوست بمالید.

وازلین می‌تواند برای مرطوب کردن پوست خشک پس از حمام هم مفید باشد. این محصول انتخاب مناسبی برای پاشنه‌های خشک و ترک خورده پا، دست‌های آسیب دیده در حین کار یا باغبانی و بهبود پوسته پوسته شدن و خشکی مفرط آرنج یا پوست اطراف ناخن‌ها است.

برخی از افراد از آن برای چرب و مرطوب کردن لب‌ها یا داخل بینی و لبه‌های آن در فصل‌های سرد سال استفاده می‌کنند. اما اینکار توصیه نمی‌شود، چون این ماده فقط برای مصارف خارجی امن است و خوردن یا قرار دادن آن در مجرای تنفسی می‌تواند مشکل‌ساز باشد.

2- درمان پوست تحریک شده نوزاد بر اثر پوشک

پوست حساس و نازک اکثر نوزادان بسیار آسیب پذیر است و به همین دلیل پوشک می‌توند باعث تحریک و ناراحتی پوستشان شود. استفاده از وازلین برای پوشاندن و چرب کردن پوست نوزاد کمک می‌کند تا پوست تسکین پیدا کرده و از بثورات، خارش و حساسیت ناشی از تماس پوست با پوشک جلوگیری شود. البته ممکن است در موارد نادری پوست کودک نسبت به این محصول حساسیت نشان دهد که باید در مورد آن با پزشک مشورت کرد.

3- درمان و کنترل علائم اگزما

اگزما یا درماتیت پوست عارضه‌ای است که باعث تحریک، خارش و خشکی آزار دهنده پوست می‌شود. این اتفاق معمولا با قرمزی و پوسته پوسته شدن پوست در برخی از نقاط یا سرتاسر بدن همراه است. تحقیقاتی که در سال 2017 روی افراد مبتلا به اگزما انجام شد، نشان داد که وازلین می‌تواند علائم این بیماری پوست را به طرز موثری کاهش دهد.

4- جلوگیری از سایش و اصطکاک پوست

مالش لباس و برخی از پارچه‌ها با پوست می‌تواند پوست‌های نازک و حساس یا پوست‌های خشک را در برخی از نقاط مثل گردن، دچار زخم و سوزش کند. در حالی که با چرب کردن پوست با مقدار کمی وازلین می‌توان این اصطکاک را کاهش داده و از زخم و خارش دردناک بعد از آن هم پیشگیری کرد. این کاربرد به خصوص برای ورزشکاران، مسافرت‌ها، افراد پرتحرک یا آن‌هایی که پوست خشک و مستعد اگزما دارند، مفید است.

5- بهبود زخم‌ها

همانطور که گفتیم، از زمان‌های قدیم ژله نفتی به عنوان لایه‌ای محافظ پوست برای درمان سریع‌تر زخم‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته است. اما این کار تا چه حد درست است؟

در واقع وازلین بهداشتی یک فراورده استریل و ضد میکروب نیست. استفاده از این محصول روی زخم و به‌خصوص در لحظات اولیه آسیب دیدگی می‌تواند مانع از ایجاد لایه‌ی محافظ طبیعی پوست شود. بنابراین می‌تواند روند بهبودی پوست را کند کرده و احتمال ایجاد عفونت را بالا ببرد. اما از آن‌جا که مرطوب نگهداشتن پوست در صدمات پوستی نه چندان شدید می‌تواند در تسکین جای زخم و جلوگیری از خشکی آن موثر باشد، پس توصیه می‌شود که بعد از تشکیل لایه محافظ زخم و ضد عفونی آن، از وازلین استفاده کنید.

ضد عفونی و تمیز کردن پوست باعث می‌شود میکروب‌هایی که موجب ایجاد عفونت و به تاخیر انداختن بهبود جای زخم می‌شوند، از بین بروند. پس فقط برای ضایعات جزئی سوختگی در پوست یا سوختگی‌های کمی کهنه که در حال بهبودی و ترمیم هستند، مناسب است.

6- پاک کردن آرایش صورت و چشم

برخی افراد برای پاک کردن مواد آرایشی از روی پوست خود از این ماده به عنوان ماده‌ای سالم و بی‌خطر استفاده می‌کنند. بر اساس مطالعاتی که با استفاده از سونوگرافی چشم انجام شده، به کارگیری وازلین برای پاک کردن آرایش دور چشم خطری ندارد. فقط کافی است که مقداری از آن را روی پنبه یا پد پنبه‌ای قرار دهید و به آرامی روی پوست حرکت دهید (مواظب باشید به داخل چشم راه پیدا نکند).

7- از بین بردن خشکی مو یا موخوره

ساقه موها به دلایل متعددی در معرض خشکی و دهیدراته شدن قرار دارد که باعث وز شدن یا ابتلا به موخوره می‌شود. این دلایل می‌توانند قرارگیری در معرض آفتاب، باد، هوای خشک، آب استخر، شستشو با شامپوهای خشن و سولفاته، استفاده مکرر از سشوار یا سایش بیش از حد مو با حوله باشند.

اگر می‌خواهید از ظاهر آزاردهنده موهای وز یا دو شاخه شدن انتهای ساقه مو جلوگیری کنید، بهترین راه استفاده از آبرسان‌ها و مرطوب کننده‌های مو است. با ماساژ مقدار کمی وازلین بر روی قسمت‌های پایینی ساقه مو، هم از آسیب دیدن یا خشکی آن‌ها جلوگیری کنید و هم آن‌ها را درخشان براق کنید.

8- محافظت از پوست در برابر رنگ

در حین رنگ کردن مو یا لاک زدن به ناخن‌ها، احتمال اینکه پوست صورت و دور ناخن‌ها رنگی شود، زیاد است. اما استفاده از وازلین برای چرب کردن پوست این قسمت‌ها باعث می‌شود مواد رنگی در صورت تماس با این نواحی باعث رنگ شدن پوست نشود.

9- ماندگاری بیشتر رایحه عطر

اگر می‌خواهید بو و رایحه خوش عطرهایی که استفاده می‌کنید برای مدت بیشتری ماندگار باشد، چاره‌ی کار استفاده از وازلین است. مالیدن ژله نفتی روی پوست باعث می‌شود عطر را به خود جذب‌کرده و برای لحظات بیشتری آن را حفظ کند.

10- چرب کردن اشیا

اگر انگشتر شما در انگشتتان گیر کرده، گوشواره‌هایتان به سختی در سوراخ گوش فرو می‌روند، زیپ لباستان به سختی حرکت می‌کند یا لولای در کمد قیژ قیژ می‌کند، با مقدار کمی وازلین می‌توانید آن‌ها را چرب کنید.

به غیر از مواردی که گفتیم، این محصول مزایای بیشتر دیگری هم دارد. براق و درخشنده‌کردن سطوح، درمان اسکالپ یا شوره خشک سر، ماساژ سر برای تحریک رشد مو، شکل‌دادن به ابرو و مژه، تسکین پوست بعد از شیو و… نمونه‌ای از کاربردهای دیگر آن هستند.

معایب و خطرات استفاده از وازلین چیست؟

وازلین بسته به فرایند تولید و برندی که آن را می‌سازد، ممکن است درجه خلوص مختلفی داشته‌باشد. اگر این محصول به خوبی تصفیه و خالص سازی نشده باشد، می‌تواند حاوی مواد مضری باشد که برای پوست خطرساز هستند. این مواد مضر شامل برخی هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای است که سرطان‌زا هستند. اما نمونه تصفیه‌شده و خالص این محصول برای استفاده خارجی امن و بی‌خطر محسوب می‌شود.

برای پی بردن به اینکه کدام محصول برای استفاده پوستی مناسب است، باید به اعتبار برند سازنده و برچسب مواد سازنده روی آن توجه داشته باشید. در این راستا پیشنهاد می‌کنیم از خرید وازلین‌هایی که توسط یک کارخانه معتبر ساخته‌نشده یا خانگی و دست ساز است، استفاده نکنید.

استفاده از ژله نفتی روی لب یا بینی و در مجاری دهانی و تنفسی می‌تواند باعث بروز حساسیت، آلرژی و مشکلات تنفسی شود. چون این ماده می‌تواند ریه‌ی برخی افراد را تحریک و اذیت کند، به‌خصوص اگر فرد دارای مشکل تنفسی مانند آسم باشد. همچنین استفاده از آن به عنوان روان کننده واژن خطرناک بوده و باعث عفونت می‌شود. در موارد نادری هم گزارش‌شده که استفاده داخلی از وازلین می‌تواند احتمال ابتلا به ذات الریه را افزایش دهد.

وازلین اساسا به دلیل ماهیت چرب و روغنی خود می‌تواند منافذ پوست را مسدود کند. پس بهتر است افراد مستعد آکنه و دارندگان پوست‌های چرب از کاربرد آن درصورت خودداری کنند. افراد دیگر هم باید قبل از استفاده از این محصول، پوست خود را تمیز و خشک کنند تا احتمال رشد باکتری و عفونت به حداقل برسد.

چگونه و از کدام وازلین استفاده کنیم؟

برای برخورداری از مزایای ژله نفتی بهتر است نکات گفته‌شده را رعایت کرده و از این محصول فقط برای استعمال خارجی استفاده کنید. همچنین برای خرید وازلین یا سراغ‌گرفتن از قیمت آن، دنبال نمونه اصل و بهداشتی این محصول با بالاترین درصد خلوص باشید.

انواع مصرف وازلین

نکات مهم در مورد استفاده از وازلین

• قبل از استفاده از وازلین، پوست خود را به دقت تمیز کنید تا میزان تاثیرگذاری این محصول بر روی پوست و موهایتان افزایش یابد.
• از مقدار مناسب وازلین استفاده کنید تا جلوی احساس چسبندگی و سنگینی آن بر روی پوست و مو را بگیرید.
• برای دست‌یابی به نتایج بهتر، مصرف مداوم و منظم وازلین را در برنامه مراقبتی خود در نظر بگیرید.
• در صورتی که از وازلین برای اولین بار استفاده می‌کنید، قبل از استفاده گسترده، روی یک قسمت کوچک از پوست تان آن را تست کنید تا بتوانید حساسیت داشتن یا نداشتن پوستتان نسبت به وازلین را تشخیص دهید.

سخن پایانی

پیشنهاد می‌کنیم این محصول را از مارک اصلی سازنده آن که برند (vaseline) است، تهیه کنید. دفتر این شرکت در آمریکا قرار داشته و شعبه‌های آن در کشورهای اروپایی، کانادا و آفریقا مستقر است. در نتیجه کشوری مانند آلمان به نمایندگی از vaseline به تولید این ماده با خلوص 100 درصد و کیفیت بالا می‌پردازد. برند وازلین به قدری در بین مردم محبوب و مورد اعتماد است که در سال دوم تاسیس خود توانست روزانه 1400 محصول به فروش برساند و همین مساله موجب شد خیلی زود شعبه‌های مختلفی از کارخانه‌های خود در کشورهای مختلف دنیا تاسیس کند.

ما وارد کننده وازلین اصل آلمان هستیم که متعلق به بهترین برند سازنده‌ی این محصول در دنیا است. در نتیجه شما با مراجعه به صفحه برند وازلین در فروشگاه سوراو، می‌توانید طیف گسترده‌ای از محصولات این برند را مشاهده نمایید و در صورت تمایل خریداری کنید.